Gordang Sembilan Deel 5

GORDANG SEMBILAN - EEN VIDEO-VERHAAL
Rondom de video-opnames die zij maakte in Indonesi?schrijft Marietje Kuipers over levensbeschouwelijke betekenis van muziek en dans op Sumatra.

door Marietje E. Kuipers (videobewerking: Fatiha Bazi)

Pakantan: de rol van de gordang sembilan in de huidige samenleving
Op 23 juli 2006 is er weer feest in Huta Bargot. Met vereende krachten en met steun van familieleden uit andere plaatsen in Indonesi?zijn achter de kerk het lokaal voor de zondagsschool en de consistoriekamer gebouwd. Een reden om het geheel voltooide kerkgebouw feestelijk in gebruik te nemen.

In verband met de op handen zijnde reportage over de gordang sembilan is dit evenement als een geschenk uit de hemel. Met deze opnamen kan ik de offici螔e opening van 25 augustus 2003 in het kader van de oude gewoonten of adat beter begrijpen. Het blijkt echter geen exacte herhaling te zijn, hetgeen uit de adat volgt.
Adat is een Arabisch leenwoord (hadat of het terugkerende). Adat is in Indonesi?overgenomen in de betekenis van gewoonten, van overgeleverde gebruiken, van traditionele rituelen en voorschriften. Adat is een ongeschreven wet. Adat is als een referentiekader voor iedere persoon, dat zijn daden en zijn gedrag be鮦vloedt.
Volgens de adat zijn er verschillende gelegenheden waarbij de gordang sembilan gespeeld wordt. De belangrijkste voorbeelden zijn: tijdens een bruiloft, een begrafenis of tijdens een rituele ceremonie om de geest van een voorouder op te roepen, teruggaande tot oude gewoonten.

Andere gelegenheden zijn b.v. de viering van de Indonesische onafhankelijkheidsdag, het einde van de vastenmaand of de ontvangst van een belangrijke persoon. Men spreekt van nieuwe ontwikkelingen binnen de cultuur. Er hoeft in deze gevallen geen offer gebracht te worden. Klik hier voor deel vier van het interview.

Zondag 23 juli 2006, het loopt tegen elf uur. In afwachting van de ceremonie komen beelden van de inwijding van de kerk op 25 augustus 2003 in mijn gedachten terug. Op die dag stonden de gemeenteleden voor de kerk. Onder de tonen van de muziek van de gordang sembilan, kwamen zij met open handen, de handpalmen naar boven gericht, naar mij en de andere gasten toe. Om boze geesten die zich eventueel op het pad naar de kerk bevonden te verdrijven werd de dans, pencak silat, door twee mannen uitgevoerd. Na een welkomswoord door de kerkenraad werd als teken van dankbaarheid een ulos op mijn schouders gelegd. Vervolgens nodigden de gemeenteleden de gasten uit naar de kerk te gaan, achteruitlopende, met open handen, de handpalm naar boven gericht.

De betekenis van deze gebruiken worden door de predikant Ruminta Pohan en door een kerkenraadslid Firman Nasution uitgelegd. Klik hier om de 'Verklaring van ontvangst' te zien. ij deze gelegenheid, de inwijding van het nieuwe kerkgebouw, heten wij ibu Marietje en de andere gasten welkom. Wij reageren hierop met tortor, dit betekent om de gasten te verwelkomen en de zegen van ibu Marietje en van het bestuur van de GKPA te vragen.?e gemeente van Pakantan geeft een ulos aan Marietje ten einde haar tondi, levenskracht of ziel te beschermen, voor vrede en rust in Pakantan. Mede ook dat zij weer naar Pakantan zal terug komen; wij wensen haar gezondheid in Zwitserland en waar dan ook toe.?BR>Door een oproep via een luidspreker ben ik terug in de plechtigheid op 23 juli 2006. Dit maal kwamen de gemeenteleden mij en de andere gasten tegemoet, onder de tonen van het ensemble gordang sembilan. Na een welkom kregen de gasten een krans aangeboden. Volgens de adat kan iemand niet twee keer 澭nzelfde geschenk voor 澭n bepaald type gelegenheid krijgen. Gelukkig werd de pencak silat gedanst; om boze geesten te verdrijven? Klik hier voor een video over de inwijding van de kerk.

Na de kerkdienst volgde een selamatan makan, een feestelijke maaltijd. Om de ceremonie af te sluiten werden later op de middag verscheidene dansen, tortor, uit Pakantan uitgevoerd.
In deze dansen worden elementen, die in de adat genoemd zijn, tot uitdrukking gebracht. Volgens predikanten van de GKPA geeft de adat leefregels, hoe de mensen in een gemeenschap leven; deze regels gelden zowel voor de Chistenen als voor de Moslims. Er zijn speciale regels die alle mensen in een dorp verenigen, omdat de adat er voor iedereen is. De mensen zijn daarom automatisch verenigd. Er zijn geen grenzen, zelfs al heeft een ieder een eigen geloof. Adat betekent voor ons allen, niet alleen voor jou en voor mij, maar voor ons allen. Adat speelt een zeer belangrijke rol in de gemeenschap, in de dorpen van Mandailing.